درست است که این روزها خرید روتختی از برندهایی مثل «مینی مال» بسیار راحت شده، اما خیلی‌ها ترجیح می‌دهند روتختی موردعلاقه‌شان را خودشان بدوزند. با دوخت روتختی در خانه، می‌توانید مدل، رنگ، جنس و حتی اندازه را کاملاً با سلیقه و نیازتان تنظیم کنید. این راهنما برای کسانی نوشته شده که شاید تازه‌کار باشند اما با کمی تمرین، می‌توانند یک ست زیبا و کاربردی بسازند.
چرا دوخت روتختی در خانه مقرون‌به‌صرفه و دل‌خواه است؟
روتختی یکی از اجزای مهم دکور اتاق خواب است. چه بخواهید یک روتختی پسرانه اسپرت برای اتاق فرزندتان بدوزید، یا یک روتختی دخترانه لطیف و تزیین‌شده برای نوجوان خانه، با دوخت خانگی دستتان کاملاً باز است. در کنار صرفه‌جویی در هزینه، حس لذت‌بخش ساختن چیزی با دستان خودتان را هم تجربه می‌کنید.
ابزار و وسایل مورد نیاز
برای شروع نیاز دارید به:
- چرخ خیاطی خانگی
- پارچه مناسب (نخی، کتان یا تترون)
- نخ هماهنگ با رنگ پارچه
- قیچی تیز، متر نواری، صابون خیاطی یا مداد خیاطی
- کش (برای مدل کشدار)
- پشم شیشه (برای مدل گرم‌تر یا لحافی)
آموزش دوخت روتختی ساده و شیک
برای این مدل، نیازی به مهارت خاصی نیست. فقط کافی‌ست یک پارچه ساده و زیبا انتخاب کنید. رنگ‌های خنثی مثل سفید، خاکستری، نسکافه‌ای یا صورتی کم‌رنگ برای این مدل عالی هستند. بعد از برش و دوخت ساده، می‌توانید لبه‌ها را با دوخت اریب یا نوار دوزی کنید.
- انتخاب پارچه مناسب
قدم اول، انتخاب پارچه است. برای این نوع روتختی، بهتر است سراغ پارچه‌هایی با رنگ‌های خنثی و آرام‌بخش بروید. رنگ‌هایی مثل سفید، طوسی، نسکافه‌ای، بژ یا صورتی کم‌رنگ، انتخاب‌هایی عالی برای ایجاد حس تمیزی و آرامش در اتاق خواب هستند. پارچه‌های نخی یا تترون با تراکم متوسط، هم دوخت آسان‌تری دارند، هم موقع شست‌وشو دوام بهتری نشان می‌دهند.
- آماده‌سازی و برش
ابتدا تشک یا لحاف خود را دقیق اندازه‌گیری کنید. طول، عرض و ارتفاع را به‌دست بیاورید و حدود ۱۰ تا ۱۵ سانتی‌متر به هر طرف اضافه کنید تا هنگام دوخت یا شست‌وشو، روتختی جمع یا کوتاه نشود.
سپس پارچه را روی سطح صاف پهن کرده و با مداد خیاطی یا صابون خیاطی علامت‌گذاری کنید. با دقت برش بزنید تا زوایا کاملاً صاف و دقیق باشند.
- دوخت روتختی
برای دوخت، از چرخ خیاطی با دوخت ساده استفاده کنید. ابتدا کناره‌های بلند را بدوزید و سپس سراغ طرف‌های کوتاه بروید. پیشنهاد میشود لبه‌ها را دوبار تا بزنید و بدوزید (اصطلاحاً دوخت دوبل یا تو‌دوزی)، تا از ریش‌ریش شدن جلوگیری شود.
- زیباسازی با نوار یا دوخت اریب
برای اینکه روتختی‌تان ظاهری حرفه‌ای‌تر پیدا کند، می‌توانید از نوار اریب آماده (که در رنگ‌های متنوع در فروشگاه‌ها موجود است) استفاده کنید و دور تا دور لبه‌ها را با آن تزیین کنید. اگر نوار در دسترس ندارید، می‌توانید از همان پارچه، نوار باریکی تهیه کرده و به عنوان حاشیه بدوزید. حتی می‌توانید بخشی از روتختی را با نخ رنگی، به شکل خطوط موازی یا مورب بدوزید تا ظاهر ساده آن جذاب‌تر شود.
- نکته تکمیلی
اگر می‌خواهید این مدل را برای روتختی پسرانه یا دخترانه آماده کنید، تنها کافی‌ست نوع پارچه و رنگ را مطابق سلیقه تغییر دهید. مثلاً طرح‌های فوتبالی برای پسران و پرنسسی یا ویکتوریاسکرت برای دختران گزینه‌های مناسبی هستند.
دوخت لحاف روتختی با چرخ خیاطی
اگر به‌دنبال ساخت یک لحاف سبک و کاربردی در خانه هستید، دوخت لحاف روتختی با استفاده از چرخ خیاطی گزینه‌ای عالی و مقرون‌به‌صرفه است. این نوع لحاف معمولاً شامل سه لایه است: یک لایه پارچه رویی، یک لایه پشم شیشه سبک به‌عنوان عایق، و یک لایه آستر برای پشت کار.
برای شروع، هر سه لایه را روی هم قرار دهید و با سوزن ته‌گرد یا گیره خیاطی آن‌ها را به‌خوبی فیکس کنید تا هنگام دوخت جابه‌جا نشوند. سپس با چرخ خیاطی از مرکز کار شروع به دوخت بزنید. می‌توانید از دوخت‌های صاف، افقی یا طرحدار مثل مربعی و لوزی استفاده کنید تا هم پشم شیشه سر نخورد و هم ظاهر لحاف زیبا و مرتب شود.
این نوع لحاف روتختی را می‌توان با پارچه‌هایی طراحی کرد که برای روتختی دخترانه با طرح‌های لطیف و رنگ‌های ملایم مناسب باشند، یا با طرح‌های ساده و هندسی که حالت روتختی اسپرت و مدرن‌تری به اتاق خواب می‌دهند. با کمی خلاقیت می‌توانید یک روتختی زیبا و دست‌دوز خلق کنید که هم کاربردی باشد و هم به فضای اتاق جلوه‌ای خاص ببخشد.
آموزش دوخت روتختی کشدار (کاور کش‌دوز تشک)
- چرخ خیاطی خانگی
- پارچه مناسب (نخی، کتان یا تترون)
- نخ هماهنگ با رنگ پارچه
- قیچی تیز، متر نواری، صابون خیاطی یا مداد خیاطی
- کش (برای مدل کشدار)
- پشم شیشه (برای مدل گرم‌تر یا لحافی)
ویژگی‌های روتختی کشدار
- بدون الیاف یا پشم شیشه است؛ بنابراین بسیار سبک و راحت برای شست‌وشو و نگهداری.
- فیت‌شدن کامل روی تشک به لطف دوخت گوشه‌های زاویه‌دار و نصب کش در لبه‌ها.
- محافظت از تشک در برابر گرد و غبار، تعریق و تماس مستقیم با پوست.
- بسیار مناسب برای استفاده روزمره، مهمان، اتاق کودک و نوجوان.
ابعاد استاندارد روتختی کش‌دوز در بازار
در بازار ایران، این مدل روتختی معمولاً در سایزهای استاندارد زیر تولید و عرضه میشود:
- عرض ۹۰ سانتی‌متر: مناسب تخت یکنفره کودک و نوجوان
- عرض ۱۲۰ سانتی‌متر: مناسب تخت یکنفره بزرگ
- عرض ۱۶۰ سانتی‌متر: مناسب تخت دونفره رایج
در هنگام دوخت، حتماً ارتفاع تشک (معمولاً بین ۱۵ تا ۲۵ سانتی‌متر) را نیز در نظر بگیرید تا پوشش کامل و مناسبی داشته باشید.
مراحل دوخت روتختی کشدار
۱. انتخاب پارچه مناسب:
از پارچه‌هایی با بافت متراکم و نرم مانند نخی یا تترون استفاده کنید. رنگ‌های ساده یا طرحدار بسته به دکور اتاق انتخاب میشوند. برای اتاق کودک می‌توان از طرح‌های فانتزی یا کارتونی نیز بهره برد.
۲. اندازه‌گیری و برش:
ابتدا طول، عرض و ارتفاع تشک را اندازه‌گیری کنید. برای دوخت دقیق، به هر ضلع حدود ۱۰ تا ۱۵ سانتی‌متر اضافه کنید تا جای کش‌دوزی و دوخت گوشه‌ها فراهم باشد. سپس پارچه را به‌صورت مستطیل برش بزنید.
۳. برش گوشه‌ها:
چهار گوشه پارچه را به شکل مربع (معمولاً ۲۰×۲۰ سانتی‌متر) ببرید. این قسمت‌ها بعداً به هم دوخته میشوند تا شکل جعبه‌ای به پارچه بدهند.
۴. دوخت گوشه‌ها:
لبه‌های برش‌خورده گوشه‌ها را به هم بدوزید، طوری که پارچه به حالت سه‌بعدی دربیاید. این مرحله مهم است تا روتختی کاملاً روی تشک بنشیند و جابه‌جا نشود.
۵. کش‌دوزی دور تا دور:
در این مرحله، یک کش نرم و مقاوم (عرض ۱ یا ۲ سانتی‌متر) را به دور لبه داخلی روتختی بدوزید. بهتر است کش را کمی بکشید تا بعد از دوخت، لبه‌ها جمع شده و روی تشک فیت شوند.
انتخاب پارچه چاپی و طرحدار برای روتختی کشدار
اگر به‌دنبال زیبایی بیشتر هستید، انتخاب پارچه چاپی بسیار اهمیت دارد. امروزه طرح‌های فانتزی برای کودکان، گل‌دار برای بزرگسالان و ساده یا مینیمال برای اتاق‌های مدرن رایج شده‌اند. این تنوع باعث شده روتختی کشدار فقط یک ملحفه ساده نباشد، بلکه بخشی از دکور اتاق به حساب آید.
آموزش دوخت روتختی دونفره کشدار (کاور کش‌دوز دونفره)
اگر به دنبال راهی هستید که همیشه تخت خواب دونفره‌تان مرتب، شکیل و بدون چروک باشد، روتختی دونفره کشدار یا همان کاور کش‌دوز تشک دونفره بهترین انتخاب است. این مدل که مشابه مدل یکنفره کشدار است، با توجه به ابعاد بزرگ‌تر و استفاده مکرر، نیازمند دقت بیشتر در دوخت، انتخاب پارچه و کش مناسب میباشد.
مزایای روتختی کش‌دوز دونفره
- تخت همیشه مرتب و منظم به‌نظر می‌رسد بدون نیاز به صاف کردن روزانه.
- به‌دلیل فیت شدن روی تشک، از جمع‌شدن یا سرخوردن ملحفه در خواب جلوگیری می‌کند.
- ظاهر تخت را زیباتر و حرفه‌ای‌تر جلوه می‌دهد.
- شست‌وشو و نصب مجدد آن بسیار راحت‌تر از ملحفه‌های معمولی است.
ابعاد و انتخاب پارچه مناسب
برای تخت‌های دونفره، معمولاً از پارچه‌هایی با عرض بالا (حداقل ۲۴۰ سانتی‌متر) استفاده میشود. طول پارچه هم معمولاً بین ۲۵۰ تا ۳۰۰ سانتی‌متر بسته به قد تخت و سلیقه شخصی در نظر گرفته میشود. توصیه میشود پارچه‌ای انتخاب کنید که ضمن زیبایی، بافت متراکم، مقاومت بالا و راحتی کافی داشته باشد (مانند نخی ضخیم یا کتان پنبه‌ای).
اگر اتاق خواب‌تان دکور مدرن دارد، می‌توانید از پارچه‌های ساده یا چاپی مینیمال استفاده کنید. برای سبک کلاسیک، طرح‌های گل‌دار یا پتینه‌ای نیز انتخاب خوبی هستند.
مراحل دوخت روتختی دونفره کش‌دوز
۱. اندازه‌گیری دقیق تشک:
طول، عرض و ارتفاع تشک را دقیق اندازه بگیرید. به این ابعاد ۱۵ تا ۲۰ سانتی‌متر اضافه کنید تا فضای کافی برای دوخت لبه‌ها و ایجاد بخش کش‌دوز فراهم باشد.
۲. برش و آماده‌سازی گوشه‌ها:
چهار گوشه پارچه را به شکل مربع (معمولاً ۲۰×۲۰ یا ۲۵×۲۵ سانتی‌متر) برش بزنید. این گوشه‌ها را به شکل مورب به هم بدوزید تا حالت جعبه‌ای پیدا کند و روتختی روی تشک بنشیند.
۳. انتخاب و نصب کش مناسب:
برای روتختی دونفره بهتر است از کشی با عرض ۲ تا ۳ سانتی‌متر استفاده شود تا در اثر استفاده مکرر دچار افت کیفیت یا پارگی نشود. کش را در لبه‌های داخلی روتختی بدوزید. حین دوخت، کش را با دست کمی بکشید تا هنگام رها شدن، پارچه جمع شده و فیت شود. می‌توانید کش را دور تا دور بدوزید یا فقط در چهار طرف (هر گوشه) برای سهولت بیشتر.
نکات تکمیلی برای نتیجه حرفه‌ای
- قبل از دوخت نهایی، حتماً لبه‌ها را اتو کرده و خط بیندازید تا کار تمیزتر دربیاید.
- اگر می‌خواهید ظاهر کار رسمی‌تر شود، می‌توانید لبه‌های بیرونی را نیز با نوار اریب یا نوار دوزی تقویت کنید.
- برای دوخت‌های گوشه و کش‌دوزی از بخیه‌های ریزتر استفاده کنید تا در شست‌وشو و کشش مکرر دوام بیشتری داشته باشند.
- در صورتی که تمایل دارید از طرح خاصی استفاده کنید اما مهارت کافی ندارید، می‌توانید از روتختیهای کش‌دوز چاپی آماده برند مینی مال استفاده کنید.
روتختی کش‌دوز چاپی از برند مینی مال
برند ایرانی «مینی مال»، یکی از برندهای خوش‌نام در زمینه تولید کالای خواب است که روتختیهای کش‌دوز چاپی با طراحی‌های خاص و مدرن عرضه می‌کند. این محصولات به‌صورت آماده در سایزهای استاندارد تخت‌های بازار تولید شده‌اند و با کیفیت بالای دوخت و پارچه، رضایت بسیاری از مشتریان را جلب کرده‌اند. اگر وقت یا ابزار دوخت ندارید، پیشنهاد می‌کنیم از مدل‌های آماده این برند دیدن کنید.
آموزش دوخت روتختی با پشم شیشه (لحاف زمستانی دست‌دوز)
اگر به‌دنبال روتختی‌ای گرم، سبک و مقرون‌به‌صرفه برای فصل‌های سرد سال هستید، دوخت روتختی با پشم شیشه یکی از بهترین گزینه‌هاست. این نوع روتختی که در واقع یک لحاف سبک و گرم محسوب میشود، با استفاده از لایه‌ای از پشم شیشه بین دو لایه پارچه تهیه میشود و هم برای استفاده روزمره مناسب است و هم برای ساخت یک سرویس خواب شخصی‌سازی‌شده.
مواد لازم برای دوخت روتختی پشم شیشه‌ای
- یک لایه پارچه رویی (ترجیحاً طرحدار و مقاوم)
- یک لایه پشم شیشه (با ضخامت متوسط یا سبک)
- یک لایه آستر (برای زیر لحاف)
- سوزن ته‌گرد یا گیره خیاطی
- چرخ خیاطی، نخ مقاوم، متر و قیچی
- نوار اریب یا نوار دوزی برای لبه‌ها (در صورت تمایل)
مراحل دوخت روتختی با پشم شیشه
ابتدا پارچه رویی، پشم شیشه و آستر را به ترتیب روی هم قرار دهید، طوری که سطح‌های زیبا رو به بیرون باشد. تمام لایه‌ها را با دقت صاف کنید و با سوزن ته‌گرد یا گیره محکم ثابت نگه دارید تا در طول دوخت حرکت نکنند. در مرحله بعد، با استفاده از چرخ خیاطی، از مرکز لحاف شروع به دوخت کنید. برای جلوگیری از جابه‌جایی پشم شیشه، بهتر است دوخت‌ها به شکل منظم و ساختارمند انجام شود؛ دوخت‌های افقی، عمودی، ضربدری یا چهارخانه گزینه‌های بسیار مناسبی هستند.
پس از اتمام دوخت‌های داخلی، نوبت به دوخت لبه‌ها می‌رسد. می‌توانید لبه‌ها را به سمت داخل تا کرده و دوبار چرخ کنید تا تمیز و مقاوم باشند. همچنین برای زیبایی بیشتر می‌توانید از نوار اریب یا تزیینی در لبه‌ها استفاده کنید که جلوه‌ای حرفه‌ای‌تر به روتختی می‌بخشد.
نکات مهم برای دوخت روتختی با پشم شیشه
- برای روتختیهای سبک، از پشم شیشه با ضخامت کمتر استفاده کنید تا هنگام شست‌وشو و استفاده راحت‌تر باشد.
- دوخت روتختی باید با نخ محکم و سوزن مناسب انجام شود تا در برابر کشش و شست‌وشو مقاومت داشته باشد.
- اگر طرح خاصی مدنظر دارید (مثلاً برای یک روتختی دخترانه یا پسرانه)، بهتر است پارچه رویی را با دقت بیشتری انتخاب کنید.
راهنمای انتخاب پارچه مناسب برای دوخت ملحفه و روتختی
انتخاب پارچه مناسب، یکی از مهم‌ترین مراحل در دوخت روتختی و ملحفه است. پارچه‌ای که انتخاب می‌کنید باید با توجه به فصل استفاده، سن و حساسیت پوست فرد مصرف‌کننده، نوع دکوراسیون اتاق و همچنین میزان شست‌وشو انتخاب شود. در ادامه، انواع پارچه‌هایی که برای دوخت روتختی و ملحفه کاربرد دارند را معرفی و مقایسه می‌کنیم:
بیشتر بخوانید: معرفی 5 نوع پارچه مناسب روتختی
۱. پارچه نخی (پنبه‌ای)
- ویژگی‌ها: نرم، لطیف، تنفس‌پذیر و ضد حساسیت
- مزایا: مناسب برای پوست حساس، شست‌وشوی آسان، خنک برای فصل تابستان
- معایب: ممکن است کمی چروک شود
- مناسب برای: روتختی تابستانی، ملحفه، روتختی کودک و نوزاد
۲. پارچه تترون
- ویژگی‌ها: ترکیب نخ و پلی‌استر، سبک، رنگ‌بندی متنوع
- مزایا: مقرون‌به‌صرفه، بدون پرزدهی، چروک کمتر نسبت به نخی
- معایب: خنکی کمتر نسبت به نخ خالص
- مناسب برای: ملحفه کشدار، روتختی ساده، روتختی اسپرت
۳. پارچه پلی‌استر
- ویژگی‌ها: کاملاً مصنوعی، بسیار مقاوم در برابر شست‌وشو
- مزایا: چروک‌ناپذیر، قیمت مناسب، بادوام
- معایب: کمتر تنفس‌پذیر، ممکن است برای پوست حساس مناسب نباشد
- مناسب برای: روتختیهای کم‌استفاده، مهمان‌خانه
۴. پارچه میکرو (Microfiber)
- ویژگی‌ها: بسیار لطیف، با بافت فشرده و ظریف
- مزایا: حس نرم و ابریشمی، چروک نمی‌شود، بادوام و سبک
- معایب: ممکن است در هوای گرم کمی گرم‌کننده باشد
- مناسب برای: روتختیهای فصلی، مدل‌های چاپی یا روتختی اسپرت
۵. پارچه کتان
- ویژگی‌ها: طبیعی، مقاوم، با بافتی خنک
- مزایا: فوق‌العاده مناسب برای تابستان، بادوام، جذاب از نظر بافت طبیعی
- معایب: نیاز به اتو، کمی زبر در ابتدا
- مناسب برای: روتختی تابستانی، دکور سبک روستیک یا طبیعی
۶. پارچه ساتن
- ویژگی‌ها: براق، لیز، با حس ابریشمی
- مزایا: جلوه لوکس، خنک و ملایم
- معایب: لیز بودن، نیاز به نگهداری دقیق
- مناسب برای: روتختیهای تزئینی، روتختی دخترانه مجلسی یا جهیزیه
۷. پارچه مخمل ولوت (Velvet)
- ویژگی‌ها: ضخیم، براق، گرم و مجلل
- مزایا: مناسب فصل سرد، بسیار شیک و لاکچری، ایستایی بالا
- معایب: سنگین، نیازمند مراقبت خاص هنگام شست‌وشو
- مناسب برای: روتختی زمستانی، روتختی اتاق بزرگ‌سال، طراحی کلاسیک
۸. پارچه ژاکارد
- ویژگی‌ها: طرحدار بافتی، مقاوم و شیک
- مزایا: نیازی به چاپ یا گلدوزی ندارد، دوام بالا
- معایب: قیمت بالا، کمتر مناسب برای کودکان
- مناسب برای: روتختیهای لاکچری، جهیزیه، روتختی مجلسی
۹. پارچه فلامنت (پلی‌استر ارزان)
- ویژگی‌ها: سبک و ارزان‌قیمت، چاپ‌پذیر
- مزایا: مناسب برای مدل‌های فانتزی، طرح‌های کودکانه یا یک‌بار مصرف
- معایب: کیفیت پایین، دوام کم، تنفس‌پذیری ضعیف
- مناسب برای: روتختی کودکانه موقت، ملحفه یدکی
نکات مهم هنگام انتخاب پارچه برای دوخت روتختی یا ملحفه
- تابستان یا زمستان بودن: در تابستان، نخی و کتان بهترین انتخاب‌اند. برای زمستان، پارچه‌های میکرو یا مخمل توصیه میشوند.
- میزان استفاده: برای استفاده روزمره، دوام و شست‌وشوی آسان مهم است.
- سلیقه و دکوراسیون اتاق: برای روتختی دخترانه می‌توانید از ساتن، ولوت یا پارچه‌های چاپی فانتزی استفاده کنید. برای روتختی اسپرت بهتر است به سراغ طرح‌های ساده و پارچه‌هایی مانند تترون، میکرو یا نخ بروید.
- حساسیت پوستی: اگر مصرف‌کننده کودک یا فرد با پوست حساس است، حتماً از پارچه‌هایی با الیاف طبیعی استفاده کنید.
بیشتر بخوانید: معرفی پارچه میکرو برای روتختی
دوره‌های آموزش دوخت روتختی
آکادمی فاطمه منصوری
دوره تخصصی دوخت روتختی، آکادمی فاطمه منصوری از صفر تا صد، بدون نیاز به پیش‌زمینه خیاطی. آموزش روتختی لایکو دار، مدل دکمه‌خور، بالش زیپ‌دار و پاپیون‌دار، انواع کوسن (مربع، لوله‌ای، ستاره‌ای)، کاور تشک کیپ و اصول اندازه‌گیری و برش.
آموزشگاه مجازی استاد مریم ایزدی
آموزش ساده و کامل دوخت انواع روتختی، روبالشتی، کوسن و تور تخت با چرخ خیاطی خانگی، مناسب برای مبتدی‌ها بدون نیاز به تجربه قبلی.
نتیجه‌گیری
دوخت روتختی تجربه‌ای لذت‌بخش و خلاقانه است. اگر کمی وقت بگذارید و دقت داشته باشید، می‌توانید روتختی‌ای زیبا و بادوام درست کنید که کاملاً با سلیقه‌تان هماهنگ باشد. البته اگر دنبال روتختیهای حرفه‌ای با دوخت تمیز و طرح‌های خاص هستید، پیشنهاد می‌کنیم سری هم به محصولات برند مینی مال بزنید.
